Tydzień temu padła prośba o wyjaśnienie amortyzacji, dlatego dzisiaj zamiast bilansu postaramy się rozjaśnić nieco tę kwestię (chociaż przy okazji powiemy sobie jak amortyzacja wpływa na bilans). Amortyzacja jest na tyle obszernym tematem, że postanowiliśmy rozłożyć ją aż na 3 tygodnie! ?

Zapraszamy na serię wpisów o amortyzacji! ?

Zacznijmy od pojęcia amortyzacji. Amortyzacja odzwierciedla stopniowe zużywanie się środka trwałego (ŚT) lub wartości niematerialnej i prawnej (WNIP). Może to być:
– zużycie fizyczne, które powstaje w toku użytkowania przedmiotu amortyzacji,
– zużycie ekonomiczne, które wynika z postępu technicznego.

Amortyzacja jest ściśle związana z zasadą współmierności przychodów i kosztów. Zakup środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej nie stanowi kosztu jednorazowego (z pewnymi wyjątkami). Są to koszty rozłożone w czasie, gdyż przedmiot amortyzacji zużywa się w czasie, a nie jednorazowo.

Z amortyzacją łączy się pojęcie umorzenia. O ile amortyzacja odzwierciedla koszt zużycia, o tyle umorzenie to zsumowana wartość dotychczasowej amortyzacji, która pomniejsza wartość ŚT lub WNIP. Np. środek trwały zakupiony za 20 000 zł podlega amortyzacji liniowej. Co roku w koszty odpisywane są 2 000 zł. Po 3 latach skumulowana wartość amortyzacji to 6 000 zł (umorzenie), a więc obecna wartość środka trwałego wynosi 14 000 zł (20 000 zł – 6 000 zł).

Wartość początkowa środka trwałego jest wykazywana na koncie “Środki trwałe” po stronie WN, a wartość umorzenia jest wykazywana na koncie korygującym “Umorzenie środków trwałych” po stronie MA. Oba te konta wchodzą do bilansu razem, pod pozycję “Środki trwałe”. Tak samo dzieje się z wartościami niematerialnymi i prawnymi. Dlatego w bilansie widzimy jedynie wartość obecną ŚT lub WNIP (w przykładzie 14 000 zł), nie widzimy natomiast osobno wartości początkowej (20 000 zł) i dotychczasowego umorzenia (6 000 zł).

Ustawa o rachunkowości nie podaje wprost metod amortyzacji. Wskazuje jedynie od czego zależy ustalenie rocznej stawki amortyzacyjnej:

1) liczba zmian, na których pracuje środek trwały;
2) tempo postępu techniczno-ekonomicznego;
3) wydajność środka trwałego mierzona liczbą godzin jego pracy lub liczbą wytworzonych produktów albo innym właściwym miernikiem;
4) prawne lub inne ograniczenia czasu używania środka trwałego;
5) przewidywana przy likwidacji cena sprzedaży netto istotnej pozostałości środka trwałego.

W prawie podatkowym metody amortyzacji są bardzo ściśle sprecyzowane, podane są również stawki amortyzacji dla konkretnych rodzajów ŚT i WNIP.

W prawie bilansowym przyjęło się stosowanie następujących metod amortyzacji:

– Amortyzacja liniowa,
– Amortyzacja naturalna,
– Amortyzacja progresywna.
– Amortyzacja degresywna.

W prawie podatkowym stosuje się następujące metody amortyzacji:

– Amortyzacja liniowa,
– Amortyzacja degresywna,
– Amortyzacja według stawek ustalonych indywidualnie,
– Amortyzacja jednorazowa.

Warto wspomnieć, iż w ustawie o rachunkowości rozpoczęcie amortyzacji następuje nie wcześniej niż po przyjęciu środka trwałego do używania, czyli amortyzację można rozpocząć już w miesiącu przyjęcia ŚT lub WNIP do użytkowania, na co nie pozwalają przepisy ustaw o podatku dochodowym, gdzie amortyzację rozpoczyna się od miesiąca następnego po miesiącu przyjęcia ŚT lub WNIP do użytkowania.

Dla jednostek mikro i małych ustawodawca przewidział pewne ulgi – a mianowicie firmy prowadzące pełną księgowość wg zasad UoR, mogą w sprawie amortyzacji kierować się przepisami podatkowymi.

W przyszły poniedziałek wrócimy do tematu amortyzacji i pokażemy wam przykłady obliczania amortyzacji zgodnie z prawem bilansowym, a za 2 tygodnie rozpiszemy zasady stosowania amortyzacji wg prawa podatkowego. ?

Serdecznie was pozdrawiamy i życzymy miłego dnia!?